ملاسما یا «کلواسما» یا «نقاب حاملگی» یک بیماری مزمن پوستی است که عمدتاً روی صورت (گونهها، بینی، پیشانی و لبهای بالایی) تأثیر میگذارد. این بیماری در زنان با پوست تیره (۹۰ درصد) و مردان شایع تر است و به صورت رنگدانه های قهوه ای مایل به خاکستری در صورت پس از بارداری یا مصرف داروهای ضد بارداری خوراکی ظاهر می شود.
انواع ملاسما
سه نوع ملاسما وجود دارد:
- ملاسما اپیدرمی
با افزایش رنگدانه پوست در لایه بالایی پوست (اپیدرم) مشخص می شود. سطحی ترین ملاسما است. هایپرپیگمانتاسیون به رنگ قهوه ای با خطوط کاملاً مشخص است. ملاسما از آنجایی که روی صورت ظاهر می شود، تأثیر روانی قابل توجهی بر کیفیت زندگی فرد مبتلا دارد.
- ملاسما پوستی
مشخصه آن افزایش رنگدانه پوست در درم، لایه دوم پوست است. پلاک های خاکستری آبی را تشکیل می دهد.
- ملاسما مختلط
این ترکیب ملاسما اپیدمی و پوستی است. به صورت رنگدانه های قهوه ای خاکستری ظاهر می شود.
مقالات دیگر: مزوتراپی برای درمان لک صورت
چه چیزی باعث ملاسما می شود؟
ملاسما ناشی از تولید بیش از حد ملانین است که به دنبال تغییرات هورمونی مانند بارداری، مصرف داروهای ضد بارداری خوراکی، درمان هورمونی یا حتی قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور خورشید رخ می دهد. ملاسما بیماری خطرناکی نیست.
- بارداری
ملاسما اغلب (۱۰ تا ۱۵٪) در زنان باردار ظاهر می شود. به دنبال تولید بیش از حد ملانین به دلیل تحریک ملانوسیت ها (سلول های تولید کننده ملانین) توسط هورمون های درون زا که به طور طبیعی در بدن تولید می شوند، ظاهر می شود.
- داروهای ضد بارداری خوراکی
زنانی که از داروهای ضد بارداری خوراکی (۱۵ تا ۲۵ درصد) استفاده می کنند، به دلیل تغییرات هورمونی که می توانند ایجاد کنند، در معرض خطر ابتلا به ملاسما در صورت خود هستند.
- آفتاب
قرار گرفتن مکرر و طولانی مدت در معرض نور خورشید و مصرف برخی از داروهای ضد صرع می تواند باعث ایجاد ملاسما شود.
علائم ملاسما
علائم ملاسما می تواند یکی از موارد زیر باشد:
- لکه های تیره، رنگدانه ای و نامنظم روی صورت به رنگ قهوه ای مایل به خاکستری در دو طرف صورت ظاهر می شود.
- به طور کلی، رنگدانهها در مرکز صورت، روی گونهها، بینی، پیشانی و لب بالایی باقی میمانند.
- رنگ قهوه ای روشن در ابتدا محتاطانه است. در تابستان تیره تر و در زمستان روشن تر می شود.
- لکه های نامنظم فضا پیدا کرده و به تدریج تیره می شوند. پوست های قهوه ای و تیره بیشترین آسیب را می بینند.
- گاهی اوقات لکه ها در یک طرف صورت هستند.
- در دوران بارداری، رنگدانه هاله سینه قابل مشاهده است.
- ملاسما به ندرت روی ساعد ظاهر می شود.
- ملاسما هیچ گونه درد یا خارشی ایجاد نمی کند. این بیش از هر چیز یک مشکل صرفا زیبایی شناختی است اما از نظر بینایی و روانی ناتوان کننده است.
برای جلوگیری از ملاسما چه کاری می توانم انجام دهم؟
تکامل ملاسما امروزه به خوبی شناخته نشده است. با این حال، ارتباط بین تجاوزات مختلف محیط خارجی، به ویژه تأثیر قرار گرفتن در معرض خورشید، و ملاسما مشخص شده است. به همین دلیل است که توصیه می شود تا حد امکان از پوست در برابر این حملات محافظت شود. هنگامی که ملاسما ظاهر می شود، باید مراقب باشید که با رعایت نکات زیر اجازه ایجاد نشود:
- از قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید در گرم ترین روزها به خصوص بین ساعت ۱۰ صبح تا ۴ بعد از ظهر خودداری کنید.
- هنگامی که اشعه ماوراء بنفش شدید است، حتماً به دنبال مناطق سایه دار باشید.
- مقدار شاخص UV را که برای بافت پوست بسیار مضر است به دقت کنترل کنید.
- کرم ضد آفتاب با کیفیت خوب و با SPF بالا را چندین بار استفاده کنید.
- هنگامی که گرما در بیرون شدید است، لباس محافظ بپوشید.
ملاسما چگونه تشخیص داده می شود؟
ملاسما نیاز به پیگیری یک متخصص پوست خوب دارد زیرا می تواند با سایر لک های صورت مانند اکرونوز، لنتیژین های خورشیدی، رنگدانه های پس از التهاب و غیره اشتباه گرفته شود.
در طول مشاوره، متخصص پوست:
- از بیمار سوالات مختلفی در مورد سن ملاسما می پرسد تا عوامل ایجاد کننده ظاهر آن را شناسایی کند.
- از معاینه پوست با استفاده از نور فرابنفش یا نور چوب برای تعیین عمق لایه پوست آسیب دیده استفاده می کند. اگر رنگ پوست در تماس با نور وود تیره شود، رنگدانه سطحی است. از طرف دیگر، اگر رنگدانه عمیق باشد، رنگ آن تغییر نمی کند. هنگامی که رنگدانه سطحی است، درمان آن آسان است اما با هر قرار گرفتن در معرض نور خورشید دوباره ظاهر می شود. اگر رنگدانه عمیق باشد، درمان ملاسما دشوار خواهد بود.
- بیوپسی بافت پوست نیز ممکن است انجام شود. این امکان را فراهم می کند تا عمق لایه پوست مورد نظر را تعیین کرده و درمان را بر اساس آن تطبیق دهید.
مقالات دیگر: درمان کک و مک با لیزر
درمان های ملاسما چیست؟
درمان های موثری برای کاهش ملاسما وجود دارد اما بدون درمان دائمی آن. قرار گرفتن در معرض آفتاب همچنان یک چالش بزرگ برای بیمار است: کوچکترین قرار گرفتن در معرض نور خورشید احتمالاً باعث ظاهر شدن مجدد ملاسما می شود. به همین دلیل است که در صورت بهبود، رعایت توصیه های پیشگیری از ملاسما کاملاً ضروری است.
